500 onns Stadi liber da las Trais Lias – cudesch «Atlas da l’istorgia dal Grischun 1524–2024»

Suenter 4 onns lavur intensiva, impundida da passa 50 perscrutadras e perscrutaders, cumpara el punctualmain per il 500. anniversari da la fundaziun dal Stadi liber da las Trais Lias: il «Atlas davart l’istorgia dal Grischun 1524–2024», edì da l’Institut per la perscrutaziun da la cultura grischuna en stretga collavuraziun cun l’Archiv dal stadi dal Grischun. Resultada è in’ovra da consultaziun cumpacta e ritgamain illustrada che porscha in access multifar a l’istorgia dal chantun.

Sco contribuziun centrala e persistenta per il giubileum «500 onns Stadi liber da las Trais Lias» preschenta l’atlas, ch’è disponibel en tut las linguas chantunalas, 50 temas dals secturs populaziun, ambient, economia, politica e cultura. Tut ils 50 temas èn vegnids elavurads da perscrutadras e perscrutaders che han contribuì las enconuschientschas specificas da lur activitad da perscrutaziun actuala. La savida concentrada è sa multiplitgada fermamain grazia a questa collavuraziun. In comité da project ed ina cumissiun cun persunas spezialisadas dals secturs istorgia, geografia e statistica han accumpagnà il project davent da la fixaziun dals temas fin a la concepziun da las chartas e da las graficas.

Trais linguas chantunalas e 300 preschentaziuns visualas

Da s’imaginar ina publicaziun istorica nà da las visualisaziuns è stà il concept pretensius ed a medem temp innovativ da quest project. In team da grafica ha elavurà var 300 chartas, diagrams ed infograficas. Mintgin dals 50 temas vegn preschentà a maun da chartas e da graficas e cumpiglia tut ils 500 onns dapi la fundaziun dal Stadi liber fin al temp dad oz. Texts ed illustraziuns commenteschan questas visualisaziuns e las mettan en connex ina cun l’autra. Numerus renviaments permettan d’identifitgar colliaziuns e dependenzas tranter differentas tematicas e da sondar l’atlas sin differentas vias.
Che questa ovra da basa ha pudì cumparair en tut las trais linguas chantunalas, è d’engraziar a l’engaschament cuminaivel da l’Institut per la perscrutaziun da la cultura grischuna, als teams da translaziun da la Chanzlia chantunala dal Grischun sco er a las organisaziuns linguisticas Lia Rumantscha e Pro Grigioni Italiano.

Festivà la vernissascha ils 20 da settember 2024 en il Teater Cuira

Suenter il bainvegni tras dr. Cordula Seger, manadra da l’Institut per la perscrutaziun da la cultura grischuna, ha dr. Simon Teuscher, professer al Seminari istoric da l’Universitad da Turitg, accentuà l’impurtanza da l’atlas ord vista scientifica. La manadra dal project dr. Karin Fuchs, l’archivari dal stadi Reto Weiss sco er perscrutadras e perscrutaders dal project han dà ina invista da l’ovra en tudestg, talian e rumantsch. Il punct culminant da la saira è stà la surdada da tut las trais ediziuns linguisticas al president da la Regenza dal chantun Grischun, dr. Jon Domenic Parolini, sco represchentant da tut las abitantas e tut ils abitants dal chantun. L’occurrenza è vegnida moderada da Claudio Spescha, ils uffants e giuvenils da la Stimmwerkbande han enritgì l’occurrenza cun chant allegraivel.

Il «Atlas davart l’istorgia dal Grischun 1524–2024» è destinà ad in vast public. El sa drizza a persunas cun interess general, a scolaras ed a scolars, a studentas ed a students sco er a perscrutadras ed a perscrutaders e permetta – en in’egliada – in access a l’istorgia pli veglia fin als eveniments pli novs. L’ovra cumpara sco atlas classic en furma stampada e po vegnir cumprada en las librarias. Ils singuls temas cun las basas da datas èn ultra da quai publitgads en furma electronica sin www.kulturforschung.ch/atlasgr.